Những điều cố TT/Gs Trần Trọng Kim đã nhìn thấy:

"Tôi vẫn biết việc chống với Pháp chỉ có V.M. mới làm nổi, nhưng vì chỉ tiếc họ quá thiên về chủ-nghĩa cộng-sản quá. Họ chỉ có một mục-đích là thi hành chủ nghĩa của họ, họ dùng đủ phương diện để đưa người ta vào cái tròng của họ. Sự hành-động của họ ở bên ta cũng như bọn cọng sản đã dùng ở bên Tàu và ở các nước khác, đều theo một lối đúng nhau như hệt. Họ không cần quốc-gia, không cần đạo-đức, nhưng có nhiều người tin ở nghĩa quốc-gia, thì họ lợi dụng cái nghĩa quốc-gia để đạt cái chủ-nghĩa của họ. Lừa dối xảo-quyệt đủ đường, cho nên người ta dễ mắc lừa lắm."

"Còn về phương diện người mình, thì tôi thấy không có gì đáng vui. Phe nọ đảng kia lăng-nhăng chẳng đâu vào đâu cả. Ai cũng nói vì lòng ái-quốc, nhưng cái lòng ái-quốc của họ chỉ ở cửa miệng mà thôi, nhưng kỳ thực là vì địa-vị và quyền-lợi, thành ra tranh dành nhau, nghi-kỵ nhau rồi lăng-mạ lẫn nhau."


(Poster's note: Trên đây là hai căn bệnh ung thư của dân tộc Việt Nam. Nhất là căn bệnh số hai, hết sức khó trị.  Căn bệnh số một nảy nở cũng là do căn bệnh số hai bên dưới tạo điều kiện mà ra.  Không trị căn bệnh này thì khó lòng mà trở thành một con người đúng nghĩa chứ chưa nói tới việc có được tự do dân chủ, hay vươn mình ra với thế giới bên ngoài.)