Có những nguời đi không về (1) _ Huyền Chiêu



(Để tưởng nhớ nhạc sĩ Hoàng Giác, mất ngày 14 tháng 9- 2017)                                

Năm 1954 Hoàng Giác không vào Nam nhưng ca khúc Quê Hương của ông  đã di cư theo bước chân người viễn xứ, trở thành giọt nước mắt thương nhớ  chốn quê nhà không bao giờ còn được trở lại.

“ai qua miền quê binh khói
Nhắn giúp rằng nơi xa  xôi
Tôi vẫn mơ tùm tre xanh ngắt
Tim sắt se, cảnh xưa hoang tàn” (2).

Khác với Đoàn Chuẩn, không nở rời bỏ Hà Thành có mùa “ thu quyến rủ” , có” em tôi ngập ngừng trong tấm áo nhung” , Hoàng Giác  luôn quay quắt với tình quê hương đầm thắm:

“ Bao nhiêu ngày vui thơ ấu
Bao nhiêu lều tranh yêu dấu
Theo khói binh lều tan, tre nát
Theo khói binh, lòng quê héo tàn” (2)

Và “Trở Về Mái Nhà Xưa” luôn là nổi khát khao của Hoàng Giác :

“về quê xưa để sống êm đềm giấc mơ
Về quê xưa  tìm bóng những ngày đã qua”

Hoàng Giác không màng cuộc đời phú quý, quyền cao chức trọng. Ông chỉ muốn:

“Say sưa cuộc sống bên ngàn lũy tre
Xa lánh cuộc đời khắt khe
Trăm ngàn đau thương” (2)

Nhưng  “cuộc đời khắt khe” và “Trăm ngàn đau thương” lại không muốn xa lánh ông.

Sau khi bài  “Ngày Về” được dùng làm nhạc hiệu cho chương trình Chiêu Hồi trên đài phát thanh Sài Gòn,  quê Hương mà ông không nở rời xa đã trở thành một nơi muôn vàn bạc bẻo, “lòng quê héo tàn” (2). Khá khen cho vị nào đã có con mắt xanh chọn bài Ngày Về cho chương trình phát thanh  Chiêu Hồi. Nhưng riêng Tác giả của Ngày Về thì “Chữ tài liền với chữ tai một vần”. Hoàng Giác đã phải sống những tháng ngày khốn khổ ở miền Bắc chỉ vì được miền Nam yêu mến.

Dường như Hoàng Giác luôn vương vấn với  con đường trở về.

Thuở còn thơ tôi rất thích ca khúc “Trên Đường Về” và   cứ tưởng nhạc và lời của Nguyễn Thiện Tơ. Nay mới biết lời do Hoàng Giác viết.

Có khi nào bạn ngồi trên một chuyến xe đò để  ra đi mà lòng nặng trĩu nỗi cách xa?

Có khi nào bạn  nghe trái tim thổn thức theo lời ca ai oán trong “Trên Đường Về” mà hát lên thì mới biết là “Đường Về” chỉ là giấc mơ của kẻ “Ôi kiếp tha hương cố gạt sầu vương, tiếc người ngàn phương “ ( 3)

Hoàng Giác viết chỉ  khoảng 20 ca khúc mà đến ba ca khúc có chữ “Sắt se”.

Sắt se vì quê hương tan nát:

“Tim sắt se cảnh xưa hoang tàn” (2)
Sắt se vì đời sao lắm cuộc chia ly
“Tim sắt se khẻ nâng chén rượu từ ly” (4)

Và sắt se khi “trong khói lam chiều xuống” ta một mình  bước đi “Chìm sâu trong màng sương” (3):

“Trên đường xa bóng ai dần khuất
Tim sắt se thẩn thờ rời bước

Bao đắng cay trên đời, trong sương chiều xóa mờ” (3)

Nếu chỉ nghe nhạc không lời của Hoàng Giác ta có cảm giác Tâm hồn ông thật nhẹ nhàng trong sáng  nhưng nghe kỷ phần lời, ca khúc của ông luôn chôn kín một nỗi buồn sâu thẳm:

“Nơi ấy giờ đây âm thầm
Chiều chiều mơ duyên đầm ấm
Vương khói trầm luân cay nồng
Se tơ tằm cho nát lòng”  (1)

Nhạc  Hoàng Giác xưa mà không cũ.

Tôi tin rằng ở tận góc bể  chân trời, có những người Việt vẫn  rơi nước mắt khi nghe câu hát:

“Đôi mắt vời trông xa vời
Nửa chừng xuân cung đàn lỡ
Có những người đi không về
Xa xôi rồi quên ước thề”  (1)

(1) Lỡ Cung Đàn
(2) Quê Hương
(3)  Trên Đường  về Nhạc Nguyễn Thiện Tơ lời Hoàng Giác.
(4) Anh sẽ về.

Huyền Chiêu
Tháng 10, 2017