Cô Ánh Tuyết là nữ ca sĩ kỳ cựu của ngày xưa, trong hai thập niên 50 và 60, không phải ca sĩ Ánh Tuyết bây giờ tại Việt Nam.
Hoàng Oanh đã đến dự tang lễ của Cô vào chiều ngày 23, July 2017 trong niềm thương tiếc một tiếng hát Thu vàng của Việt Nam.
Được biết cô Ánh Tuyết tên thật là Hoàng Bạch Tuyết, sinh ngày 12 tháng 5 năm 1935 tại Hải Phòng – Bắc phần. Cô khởi nghiệp ca hát từ rất sớm, khi mà phong trào Tân nhạc đang phát triển mạnh mẽ ở các thành phố lớn của miền Bắc như: Hanoi, Nam Định và Hải Phòng. Cô trình diễn lần đầu tiên trước công chúng tại Nhà hát Hanoi năm 1951, khi Cô mới 16 tuổi.
Ông Tony Lâm, cựu nghị viên gốc Việt đầu tiên ở Westminster, người thân quen với ca sĩ Ánh Tuyết từ khi còn ở Hải Phòng, cho Nhật báo Người Việt biết: “Khi còn ở Hải Phòng, Ánh Tuyết tham gia trong Ban hợp ca Lửa Hồng với Mộng Dung, Ngọc Hồ và Mai Sinh. Lúc nào tôi cũng đi sát với chị ấy, kể cả khi Ánh Tuyết vào trong Nam…” Ngoài ra, trong hình ảnh của ban Lửa Hồng năm 1953 còn có nhạc sĩ Hoài An.
Theo nhà văn Mai Thảo thì lúc bấy giờ (1953): “Ở Hải Phòng có một ban nhạc tên là ban Lửa Hồng. Trưởng ban là ông Năm Phát, chú rể của Ánh Tuyết…” Và dưới sự hướng dẫn của người chú rể và nhạc sĩ Ngọc Hồ, cô Ánh Tuyết đã dần trở thành một tiếng hát được mến mộ của Đài phát thanh Hải Phòng.
Và Hải Phòng cũng là quê hương của ba người nhạc sĩ nổi tiếng: Văn Cao, Đoàn Chuẩn và Ngô Thụy Miên. Hoàng Oanh nhớ lại rằng: Khi nhạc sĩ Phó Quốc Thăng di cư vào Nam, ông có viết một bài hát rất hay mang tựa đề “Biệt Hải Phòng”. Bài hát nầy cô Ánh Tuyết và các cô chú Anh Ngọc, Thúy Nga, Khánh Ngọc, Ngọc Long… có trình bày nhiều lần trên các đài phát thanh của Miền Nam.
“Cách biệt người rồi, Hải Phòng ơi!
Xót xa ngày đất nước chia đôi
Phố phường thân mến gây mùi nhớ
Đâu những chiều vui bến nước rơi!”
(Biệt Hải Phòng – An Phú ấn hành, 1955)
Và cũng như bao lớp người di cư, cô Ánh Tuyết biệt Hải Phòng vào năm 1954. Ở tuổi 19, Cô cùng Đài phát thanh Hải Phòng hòa vào cuộc di cư vĩ đại. Vào Nam, Cô tham gia các sinh hoạt văn nghệ rộn rịp của Miền Nam ngay từ buổi đầu bình minh của đất nước. Cô đi hát nhiều ở các đại nhạc hội, các rạp chiếu bóng, các phòng trà và thường xuyên trên các đài phát thanh của thành đô, cùng thời với các ca – nhạc sĩ tên tuổi: Hoài An, Phạm Đình Chương, Văn Phụng, Nhật Bằng, Hoàng Trọng, Kim Tước, Mộc Lan, Thái Hằng, Thái Thanh, Minh Trang, Tâm Vấn, Thúy Nga, Lệ Thanh, Kiều Hạnh và Linh Sơn…
Theo một số tài liệu cho biết, vào thời gian nầy, cô Ánh Tuyết có cộng tác với phòng trà Bồng Lai, nhà hàng Tự Do và trình bày nhiều nhạc phẩm nổi tiếng với tên tuổi Cô, được thính giả thưởng ngoạn ưa chuộng như: Ánh Đèn Mầu (Nhạc ngoại quốc), Trăng Sáng Vườn Chè (Văn Phụng & Thơ: Nguyễn Bính), Đố Ai (Phạm Duy) và đặc biệt là Giấc Mơ Hồi Hương (Vũ Thành) mà theo một số người xưa cho rằng: Chính Cô là tiếng hát đã làm cho nhạc phẩm bất hủ của Vũ Thành nổi tiếng từ thuở đó…
Hoàng Oanh có đọc ở đâu đó viết rằng: Cô Ánh Tuyết hát Dân ca cải biên miền Bắc cũng thật xuất sắc, nhất là bài Trăng Sáng Vườn Chè (nhạc sĩ Văn Phụng phổ thơ Nguyễn Bính). Cô hát thật duyên dáng: “Anh chưa thi đỗ thì chưa… thì chưa… (thêm những giọng Nam phụ họa)… thì chưa… động phòng…”. Cô diễn tả qua giọng hát một hình ảnh e ấp, dễ thương của “cô Bắc Kỳ nho nhỏ”. Cuối bài, cô ngân dài và kết thật đầm ấm:
“Đêm nay mới thật là đêm
Ai đem trăng tưới… lên trên vườn chè.”
(Trăng Sáng Vườn Chè, tác giả xuất bản)
Còn nhớ ngày xưa khi Hoàng Oanh còn bé, có một lần được xem cô Ánh Tuyết hát trên sân khấu. Cô có một giọng hát rất cao và rất mạnh. Giọng Mezzo-Soprano của Cô hiếm có, trải dài đến những note rất cao. Hôm đó, Hoàng Oanh còn nhớ Cô đã hát bài Giấc Mơ Hồi Hương của nhạc sĩ Vũ Thành. Và Hoàng Oanh rất tiếc đã không tìm được bản ghi âm bài Giấc Mơ Hồi Hương ngày xưa của Cô, hy vọng vẫn có người còn giữ được, để chúng ta còn có dịp được nghe lại một trong những bài nổi danh nhất của tiếng hát Ánh Tuyết.
“Mơ ước thấy Em một ngày sáng tươi
Tắm nắng hồng của một sớm mai
Say hương thanh bình khắp nơi
Lắng tiếng uy hùng của từng lớp trai
Cất cao lời hứa xây cuộc đời
Sầu tàn trong bóng đêm dài…”
(Giấc Mơ Hồi Hương – Tinh Hoa Miền Nam ấn hành)
Mới đây, Hoàng Oanh có nghe chị Mai Hương kể lại rằng cô Ánh Tuyết hát thành công ở 3 nhạc phẩm:
- Giấc Mơ Hồi Hương của Vũ Thành
- Ánh Đèn Mầu (ca khúc Eternally trong phim điện ảnh Limelight, sáng tác của nhạc sĩ Charlie Chaplin)
- Và bài thứ 3 là Vọng Ngày Xanh của Khánh Băng
Trong hai thập niên 50 và 60, cô Ánh Tuyết nhận lời thâu âm cho nhiều Hãng dĩa danh tiếng như: Tân Thanh, Việt Nam, Sóng Nhạc và Premier…
Trong 5 năm từ 1955 – 1960, rất có thể cô Ánh Tuyết là người đầu tiên đã trình bày và thâu thanh 3 nhạc phẩm nổi tiếng (từ thời đó và cho đến ngày nay vẫn còn được thế hệ sau say mê): Tình Lúa Duyên Trăng của Hoài An & Hồ Đình Phương, Khúc Hát Ân Tình (tức là Duyên Bắc Tình Nam) của Xuân Tiên & Song Hương, Ngày Hạnh Phúc của Lam Phương (thu âm vào dĩa hát Tân Thanh mang ký hiệu 8-462 với ban nhạc Hải Sơn). Cá nhân Hoàng Oanh cho rằng: Người hát bài Ngày Hạnh Phúc của nhạc sĩ Lam Phương nghe “hạnh phúc” nhất, đó là cô Ánh Tuyết. Khi cô hát: “Mừng cho đôi uyên ương sớm sum vầy vui trong hạnh phúc, và đôi tay thân yêu sẽ là nguồn sống của đời ta…” Giọng hát Cô như một làn mây xanh, thanh thanh và êm ái đi vào tâm hồn thính giả, mang đến cho chúng ta một niềm hạnh phúc đơn sơ, đầm ấm của gia đình. Ngày xưa trong chương trình Gia Binh của Đài Saigon buổi sáng, hay trên Đài Quân Đội (thời thi sĩ Nhất Tuấn) hay mở bài ca “Hạnh Phúc” nầy của nhạc sĩ Lam Phương như một đài hiệu.
Ở bài Khúc Hát Ân Tình, mà Hoàng Oanh sẽ kể lại một kỷ niệm với tác giả Xuân Tiên và cô Ánh Tuyết vào cuối bài viết, tiếng hát Cô là tiếng hát ân tình đã “dìu” những lời ca chan chứa tình đồng bào của bác Xuân Tiên “đi vào chung bóng mơ”:
“Ngày mai hạnh phúc, nơi nơi reo cười
Quê hương thôi đau sầu ngăn sông núi cách – chia
Ta đem yêu thương về cho phương Bắc…”
(Khúc Hát Ân Tình, Tinh Hoa Miền Nam phát hành)
Cuối thập niên 50 – đầu thập niên 60, cộng tác với Hãng dĩa Việt Nam, đây là lúc mà cô Ánh Tuyết thâu thanh nhiều nhất. Trong các dĩa nhựa 45 vòng, Hãng dĩa Việt Nam thường xếp Cô thâu chung một dĩa với các danh ca gốc Bắc như Thái Hằng, Thái Thanh, Khánh Ngọc, Thúy Nga và thỉnh thoảng cùng với Tuyết Mai và Duy Khánh. Trong các số hiệu gần như tiếp nối, cô Ánh Tuyết đã thâu âm các bài hát:
- Chim Lồng
- Bóng Người Cùng Thôn
- Quanh Lửa Hồng và Hò Lơ cùng với cô Thái Hằng
- Tôi Yêu: Song ca với Thái Hằng
- Ngày Trở Về
- Tà Áo Cưới
- Hoài Thu
- Kiếp Ve Sầu
- Ai Nhớ Chăng Ai
- Vần Thơ Thương Nhớ
Trong bài Ngày Trở Về của bác Phạm Duy, cô Ánh Tuyết hát thật cảm động, tiếng hát nhẹ nhàng và trong sáng: “Ngày trở về, có anh thương binh lấy vợ hiền lành…” Ngoài ra, trong dĩa hát nầy (hình bìa là cô Ánh Tuyết), cô còn song ca với cô Thái Hằng bài Tôi Yêu (của Trịnh Hưng & Hồ Đình Phương), nhạc sĩ Dương Thiệu Tước thì trình tấu đàn Hạ Uy Di hai nhạc phẩm của chính ông: Đêm Tàn Bến Ngự và Tiếng Xưa. Tất cả đều do hòa âm và đệm đàn của ban nhạc Hải Sơn.
Những số sau đó của dĩa hát Việt Nam thì bắt đầu đến thời của chị Thanh Thúy, Phương Dung và Hoàng Oanh…
Nhân nhắc đến hình ảnh của Cô (trên bìa dĩa nhựa) thì Hoàng Oanh nhớ lại hình của cô Ánh Tuyết ngày xưa rất đẹp, thường được in trên các bìa báo, bìa bản nhạc như các bản Hoa Soan Bên Thềm Cũ, Hướng Về Đất Bắc, Tiếng Hò Yêu Nước, Tình Lúa Duyên Trăng… có hình Cô chụp đẹp lắm!
Nghe cô Ánh Tuyết hát, Hoàng Oanh để ý Cô thường hát những bài liên quan đến nắng vàng hay mùa Thu như là bài Tà Áo Cưới, Đại Lộ Hoàng Hôn, Thu Vàng, Hoài Thu… Tiếng hát Cô như mùa Thu vàng “bao nhiêu là hương”, là làn gió Thu “làm rung động tim tôi hay là dư âm Thu rồi?” Trong một bài hát của nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ, cô Ánh Tuyết còn hát cho người lính chiến: “Hôm nay lá Thu rơi bên thềm, gió heo may qua rèm, câu hò nhẹ đưa êm đềm…” là những “vần thơ thương nhớ gửi người chiến binh…” – Vần Thơ Thương Nhớ (Ly Tao xuất bản).
Bên Hãng dĩa Sóng Nhạc, cô Ánh Tuyết đã thâu thanh bài Đại Lộ Hoàng Hôn (theo thể điệu Slow Rock) của nhạc sĩ Y Vân khoảng năm 1961, với hòa âm và ban nhạc Võ Đức Tuyết.
“Ngày xanh thì khuất dần
Chiều rơi nhuộm tóc vàng
Mà trong lòng thấy còn thiếu tình thương…”
(Đại Lộ Hoàng Hôn, Diên Hồng xuất bản 1962)
Trong băng Premier đầu tiên của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông (mở đầu loạt băng mang nhãn hiệu Premier), chú có mời cô Ánh Tuyết thâu cho chú bài Ánh Đèn Mầu trong băng nhạc mang chủ đề: Buồn Trong Kỷ Niệm. Và bài hát đầu tiên trong băng nhạc nầy là Sao Anh Nỡ Đành Quên của nhạc sĩ Tô Thanh Tùng, người tác giả cũng vừa qua đời tại Việt Nam.
Bài Ánh Đèn Mầu (Lời Việt của Nguyễn Xuân Mỹ, do An Phú xuất bản) gợi nhiều hình ảnh và không khí của các phòng trà – vũ trường ngày xưa, khi màn đêm buông xuống:
“Màn đêm buông dần xuống, ánh đèn bừng lên
Là em đem điệu hát cho người vui thêm…”
Và nói về đời người nghệ sĩ “đêm đêm đem lời ca tiếng thơ, đời ca hát cho người mua vui” rồi năm tháng qua nhanh, “ánh đèn lặng tắt”, người ca sĩ về già ngậm ngùi trong lãng quên của tình đời:
“Đời em đã là món quà quý đẹp trong làn mắt của ai
Mà khi nếp nhăn vùi theo tháng năm đời chóng quên dần…”
Nhạc sĩ Phạm Duy viết trong Hồi Ký rằng: “Vào khoảng năm 1960, một nữ ca sĩ nổi danh trong thời đại là Ánh Tuyết ở Saigon lại hát một bài gọi là Ánh Đèn Mầu do Khuyết Danh soạn lời Việt theo điệu Eternally trong một băng Cassette của nhà xuất bản Premier mà chủ nhân là nhạc sĩ Phượng Linh (Nguyễn Văn Đông)…”
Ở bài Kiếp Ve Sầu của nhạc sĩ Lam Phương mà cô Ánh Tuyết là ca sĩ đầu tiên đã hát bản nầy, cũng nhắc về một kiếp cầm ca lẻ bóng:
“Biết cho chăng những kiếp người mang kiếp cầm ca lạc loài
Cuộc đời chỉ mua vui cho ai
Riêng bóng trong đêm dài lẻ loi…
Suốt đêm thâu cùng ánh đèn
Dâng khách an nhàn một vài nếp sống yên vui…”
(Kiếp Ve Sầu, Tinh Hoa Miền Nam xuất bản)
Báo Kịch Ảnh số phát hành tháng 6 – 1963 có viết về cô Ánh Tuyết và nhạc hội Trăm Hoa Nghệ Thuật của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông với tựa rằng: “Ban hợp ca Thăng Long, ca sĩ Ánh Tuyết sáng chói nhất chương trình.”
Trong cuộc sống gia đình, cô Ánh Tuyết kết hôn lần đầu với ông Tôn Thất Tu, một sĩ quan Quân lực Việt Nam Cộng Hòa, có bốn người con. Đến năm 1966, Cô tái giá với một sĩ quan người Mỹ (và cũng là một khán giả ái mộ Cô) và sau đó, cùng chồng rời Việt Nam sang định cư tại Hoa Kỳ, chấm dứt con đường ca hát nhiều vinh quang cùng ánh đèn màu. Từ đó, Hoàng Oanh không còn nghe tin Cô có hoạt động văn nghệ nào thêm nữa.
Có những ca sĩ Miền Nam giải nghệ khi đang trên đỉnh cao sự nghiệp là danh ca Ánh Tuyết, Lệ Thanh…
Và cũng như cô Khánh Ngọc, chị Bạch Yến và Kim Loan, cô Ánh Tuyết cũng đã có mặt tại Hải Ngoại trước khi biến cố 1975 đổ đến.
Thời ra Hải Ngoại, nhớ về giọng hát Ánh Tuyết, nhà văn Hồ Trường An trong cuốn sách Chân Dung Những Tiếng Hát (quyển 2) viết rằng:
“Trong các hàng ngũ nữ ca sĩ Tân nhạc từ cổ chí kim chỉ có Bích Thủy, Ánh Tuyết, Thùy Nhiên và Quỳnh Giao là có giọng kim. Nhưng giọng Ánh Tuyết ngọt ngào và lảnh lót nhất, tuy nhiên không điêu luyện bằng giọng của Bích Thủy thời chiến tranh Đông Dương giữa Pháp và Việt Minh và giọng của Quỳnh Giao sau nầy. Vả lại chuỗi ngân của chị bén nhọn như răng cưa. Lạ một điều, giọng chị một khi cất cánh phụng hoàng bay vút lên cao tới nốt Sol trên thì tiếng hát vẫn ngọt lại còn vạm vỡ hơn, chuỗi ngân mướt hơn và rung từng lượn nhỏ mềm mại hơn. Đây là giọng rung ngời ánh sáng, ngát lịm âm ba vang xa. Một giọng hát đẹp tuyệt như tấm gấm đại hồng thêu hoa mặt nguyệt bằng ngân tuyến xen kim tuyến. Khi được phơi trên sào thì gấm bay phất phơ trong nắng đẹp gió hiền, làm sóng sánh ánh phản chiếu chói hồng, làm nhấp nháy nét thêu trên mặt nguyệt. Cho nên Ánh Tuyết lựa những bản có chỗ lên cao để hát như Mộng Đẹp Ngày Xanh của Hoàng Trọng, Tiếng Dương Cầm và Mưa Trên Phím Ngà của Văn Phụng, Em Gắng Chờ của Huỳnh Anh. Riêng bản Màu Tím Hoa Sim của Trịnh Hưng do chị hát được thu vào dĩa Việt Thanh, cũng có chỗ lên khá cao. Còn bản Tình Cố Đô của Lam Phương được chị hát bằng giọng ngậm ngùi và cách ngân dài ở câu trên theo lối ngân tự do, theo tùy ý để rồi chuyền qua câu sau mà không cần ngắt hơi.
“Ôi, ta xa kinh đô vì nghiệp nước
Phải giang hồ…”
Chị ngân kéo dài ở chữ “nước” và bắt qua câu “phải giang hồ” thật tài tình, giọng ngân bỏ nhỏ như đẫm lệ, như ướp bằng máu thắm con tim. Chưa ai diễn tả bài Tình Cố Đô của Lam Phương tuyệt vời bằng Ánh Tuyết.
Tôi còn nhớ một ngày Nguyên Đán nào đó vào một trong bốn năm cuối của thập niên 50, tôi được nghe Ánh Tuyết hát bài Xuân Ly Hương của Phó Quốc Lân mà buồn rũ cả một buổi Nguyên Đán xán lạn bên khung cửa sổ ngó ra dòng sông Long Hồ (Vĩnh Long) lênh láng nước trong…”
Và Hoàng Oanh có một kỷ niệm đáng nhớ với cô Ánh Tuyết là vào năm 2006, khi nhạc sĩ Xuân Tiên từ Úc sang Hoa Kỳ thu hình cho chương trình Paris By Night 83 (Hoàng Oanh đã trình bày bài Mong Chờ của bác trong chương trình nầy), bác Xuân Tiên có nhờ Hoàng Oanh chở bác đến thăm cô Ánh Tuyết theo địa chỉ bác đưa (ở Quận Cam, California). Đến nơi, Hoàng Oanh được dịp gặp và thăm Cô. Năm đó, dù cô Ánh Tuyết đã hơn 70 nhưng vẫn rất khỏe mạnh, nhanh nhẹn. Rồi sau đó, bẵng đi một thời gian, Hoàng Oanh không còn được gặp Cô nữa. Cho đến bây giờ thì Cô đã ra đi, hội ngộ với các ca sĩ của ngày xưa: Trần Văn Trạch, Minh Trang, Mộc Lan, Thái Hằng, Châu Kỳ, Mạnh Phát…
Hôm nay, để tưởng nhớ đến Cô, người nghệ sĩ đã có thời gian dài cống hiến cho người đời những ca khúc đẹp nhất của Tân nhạc Việt Nam. Hoàng Oanh xin mời quý vị cùng nghe một bài hát Cô đã thu thanh trong băng Premier thuở xa xưa: ÁNH ĐÈN MẦU.
Và đây cũng là một nén hương tưởng nhớ đến Cô. Kính chúc cô Maria Hoàng Bạch Tuyết (danh ca Ánh Tuyết) sớm về hưởng nhan Thánh Chúa đời đời.
Tháng 7 năm nay, một ÁNH đèn màu đã vụt tắt, như hạt mưa TUYẾT tan vào nắng mai, để lại trong lòng chúng ta những thương nhớ lâu dài.
“Chim trời theo gió
Biết nơi đâu đâu mà ước mong
Cung đàn thầm rơi, rơi mãi tiếng tơ lòng…”
(Tà Áo Cưới, Tinh Hoa Miền Nam phát hành)
Vĩnh biệt cô Ánh Tuyết, tiếng hát Thu vàng.
California, July 2017
Hoàng Oanh
Tư liệu tham khảo:
- Nhật báo Người Việt
- Chân dung những tiếng hát (Hồ Trường An)
- Hồi ký Phạm Duy
- Các báo Kịch Ảnh trước 75
Hình ảnh cô Ánh Tuyết trên một bìa nhạc ngày xưa.
www.hoanglanchi.com/
No comments:
Post a Comment