(Hình tác giả Sương Lam khi mới vào Trung Học Gia Long)
Tháng Bảy vẫn còn mùa Hè nhưng các cửa hàng ở xứ Mỹ cũng đã bắt đầu chưng bày tập vỡ, dụng cụ học sinh, cặp sách cho ngày “Back to School” vào tháng Chín sắp đến.
Từ hình ảnh này người viết về nhà soạn lại giấy tờ học tập, của cô cháu nội yêu quý Mya mà tôi đã lưu giữ lại khi đi làm thiện nguyện trong lớp mẫu giáo của cháu.
Trong khi dọn dẹp lại tủ sách, tình cờ người viết tìm lại được quyển “Lưu Bút Ngày Xanh” lúc còn học trường nữ trung học Gia Long trong niên khóa 1960 của Lớp Đệ Tứ (Lớp 9 bây giờ). Đây là năm cuối của học trình Trung học Đệ nhất Cấp vì sau khi thi bằngTrung Học Đệ Nhất Cấp thì sẽ có một số nữ sinh nghỉ học hoặc đi làm việc hoặc đi theo “các cô áo đỏ sang nhà khác” rồi.
Nhìn những khuông mặt ngây thơ của bạn bè ngày xưa cũ, đọc những câu thơ vụng dại “cọp dê” của các nhà thơ, nhà văn đàn chị các lớp trên:
“Có ai trở lại mùa phượng trước
Nhặt giúp cho tôi cánh phượng tàn”
hoặc là tự mình sáng tác:
“Ảnh tôi xin gửi tặng người
Ghi làm kỷ niệm vài lời thơ hoa
Người về người có nhớ ta
Ta về ta nhớ người xa cách rồi!”
đã víết vào trang giấy hồng cho có vẻ “thi sỡi văn sỡi” tình cảm nồng nàn tha thiết một chút, tôi lại thấy cả một khung trời kỷ niệm của một thời áo trắng Gia Long lại hiện về.
Tôi lại lan man nhớ lại thời học trò ngây thơ, hồn nhiên của tôi thuở thanh bình thạnh trị nơi quê nhà, xin được ghi lại đây gọi là chút “gợi nhớ hương xưa” đối với các bạn bây giờ đã bắt đầu bước vào tuổi “lảnh lương của chính phủ Obama” nơi xứ người.
Ngày xưa chúng tôi 6 tuổi mới bắt đầu đi học trường tiểu học. Bắt đầu là lớp năm, chứ không có lớp mẫu giáo như bây giờ ở Mỹ là phải đúng 5 tuổi tính đến ngày sinh mới được nhận vào lớp mẫu giáo (Kindergarten). Học hết lớp năm, mới được lên lớp tư và cứ tuần tự lên lớp ba, lớp nhì, lớp nhất mỗi năm, nếu có học lực trung bình thi đậu kỳ thi cuối năm, đừng có làm biếng học thì sẽ bị ở lại lớp ngay.
Thời gian học tiểu học là vui nhất vì có giờ ra chơi được chạy nhảy tự do và được mua bánh trái, cà rem, me ngào, chuối chiên, bắp rang v…v… nếu ba má cho tiền mua quà ăn vặt.
Người viết học trường tiểu học Võ Tánh ở Phú Nhuận. Được làm trưởng lớp phụ lấy phấn, lau bảng, dọn dẹp bàn viết của thầy, cầm giấy tờ của thầy, cô giáo lên văn phòng hiệu trưởng, tóm lại là làm “tà lọt” cho thầy, cô giáo là một vinh dự, không phải trò nào muốn làm cũng được. Bạn phải là học trò giỏi hay có quen biết với cô, thầy giáo mới được chọn làm trưởng lớp. Ba tôi là người sống cố cựu và có “mặt mũi” ở Phú Nhuận nên quen biết rất nhiều người, kể cả thầy cô giáo, ông hiệu trưởng, ông phó hiệu trưởng trường Võ Tánh. Người viết hồi nhỏ cũng lanh lợi, dễ thương, sáng dạ nên thường được chọn làm “tà lọt” cho thầy cô giáo. Ngon lành lắm chứ bộ!
Học hết lớp Nhất thì phải thi lấy bằng Tiểu Học. Có đậu bằng tiểu học rồi thì mới được dự thi vào trường trung học công lập.
Vào thập niên 50, ở Saigòn chỉ có trường nữ Trung học Gia Long dành cho nữ sinh, và trường Petus Ký dành cho nam sinh. Nữ sinh, nam sinh học riêng chứ không học chung như bây giờ và phải mặc đồng phục màu trắng khi đi học.
Sau năm 1954 mới có thêm trường Trưng Vưong, Chu văn An dành cho con em đồng bào miền Bắc di cư vào Nam vào miền Nam năm 1954. Về sau số lượng học sinh tăng nhiều nên nhà nước mới lập thêm trường Võ Trường Toản, Lể Văn Duyệt, Trần Lục v..v.. Học trò giàu có thể học trường g Lasan Taberd hay học trường tư bên ngoài nếu không đậu vào trường trung học công lập.
Thi đậu vào các trường trung học công lập không phải là chuyện dễ vì bạn phải là học sinh giỏi mới có thể có tên trên “bảng giấy” sau một kỳ thi tuyển toàn quốc để chọn “nhân tài”. Một phần khác, bạn phải là người có số may mắn nữa mới được. Nhiều học sinh giỏi ở bậc tiểu học mà cũng bị “trợt vỏ chuối” hoài.
Ngưòi viết có số may mắn nên thi đâu đậu đó, có lẻ nhờ má tôi cho ăn chè đậu đỏ nhiều trước khi đi dự thi hay chăng?
Người viết vẫn nhớ ngày đi nghe kết quả trúng tuyển, mẹ tôi và tôi hồi hộp lắng nghe loa phóng thanh đọc tên và số báo danh của “sĩ tử” đuợc trúng tuyển, Lo sợ, hồi hộp lắm bạn ạ! Khi nghe tên mình được xứng danh, tôi đã la lớn và nhảy tưng lên, xong rồi lại chen lấn dò xem có tên mình trên bản danh sách trúng tuyển được dán tron gmột khung lưới trước cổng trườngrồi mới chịu theo má tôi về nhà.
Thế là con bé nhỏ nhắn bé ti tẹo kia bây gìờ là nữ sinh một trường nữ trung học danh tiếng nhất Việt Nam rồi đấy nhé. Mẹ tôi đặt may ngay cho tôi hai bộ áo dài trắng để thay đổi khi đi học.
Ngày đầu tiên đi học Gia Long, mẹ tôi phải dẫn tôi đi đến trường, tìm xe chở học trò đón tôi đi học và đưa tôi về nhà sau khi tan học.
Chương trình học ở trung học gồm có hai phần: Trung học đệ nhất cấp và Trung học đệ nhị cấp.
Chương trình Trung học đệ nhất cấp dành cho học sinh lớp đệ thất (Mới vào năm thứ nhất), đệ lục, đệ ngũ, đệ tứ. Trong năm học có hai kỳ thi, tên gọi là đệ nhất và đệ nhị lục cá nguyệt, cho từng môn học, điểm trung bình của hai kỳ thi cộng lại dưới 5 sẽ phải thi lại những môn học đó để quyết định được lên lớp hay ở lại lớp. Ở lại một lớp hai lần sẽ bị đuổi ra khỏi trường. Cuối năm lớp Đệ Tứ là phải thi bằng Trung Học Đệ Nhất Cấp. Nếu đậu, mới được tiếp tục lên học chương trình Trung học đệ nhị cấp.
Chương trình đệ nhị cấp gồm có lớp đệ tam, đệ nhị, đệ nhất. Bắt đầu lớp đệ tam là học sinh phải chọn ban ngành để học cho đến hết chương trình đệ nhị cấp này. Học sinh có thể chọn ban học tùy theo sở thích, khả năng của mình. Có ba ban: ban A là ban Lý Hóa Vạn Vật, Ban B là ban Toán và Ban C là ban Văn Chương. Tôi thì “văn dốt toán dở” nên chỉ có ban A là thích hợp nhất tuy rằng tôi cũng khoái thơ văn, thích làm thi sĩ lắm.
Hồi mới vào học lớp Đệ thất, người viết rất khâm phục các bậc đàn chị học các lớp trên mình nhất là các chị học chương trình đệ nhị cấp. Tôi thấy họ sao mà giỏi quá, không biết sau này mình có học được như vậy không? Các chị lại là thiếu nữ 17, 18 tuổi rồi nên nhiều chị đẹp lắm. Đám nhóc con như tụi tôi đến giờ chơi là chạỵ về dãy lớp các chị để ngắm nhìn người đẹp rồi xuýt xoa, bàn tán, khen chê. Thỉnh thoảng có mấy anh các lớp lớn ở các hiệu đoàn khác đến bán báo cho nhà trường, tụi tôi chạy theo nhìn với ánh mắt ngưỡng phuc. Con nít mà!
Cuối năm Đệ Nhị là học sinh phải thi bằng Tú Tài 1. Đây là kỳ thi quan trọng, nhất là đối với nam sinh vì cuộc đời anh sẽ phải thay đổi rất nhiều nếu anh rớt Tù tài 1 như câu hát dưới đây:
“Rớt Tú Tài anh đi Trung Sĩ
Em ở nhà lấy Mỹ nuôi con”
Anh sẽ không còn ôm mộng hải hồ, hoặc làm quan to chức lớn được vì anh sẽ phải lên đường đi thụ huấn ở Đồng Đế học làm trung sĩ mà thôi.
Còn phía nữ sinh thì cũng chỉ còn con đường đi lấy chồng hay đi làm việc thư ký mà thôi, nhưng không đến nổi “thê thảm cuộc đời” như các anh nam sinh.
Đậu Tú tài 1 rồi thì mới được lên học lớp Đệ Nhất để tiếp tục thi Tú Tài 2 cuối năm và con đường tương lai mới được rộng mở sau cánh cửa Đại học, nếu bạn đậu Tú tài 2.
Thi Tú Tài 1 và 2 ngày xưa phải thi cả phần viết lẫn phần vấn đáp. Có đậu thi viết rồi mới được vô thi vấn đáp để gạn lọc lại thành phần “thi tủ” hay “quay phim”. Trời ơí! Cá muốn vượt được “vũ môn” cũng mệt lắm đấy!
May mắn thay, người viết đã được làm “cá hoá rồng” sau hai kỳ thi quan trọng này để được gọi là “Cô Tú”. “Smile!”
Theo thiển ý của người viết, thời áo trắng các trường trung học là thời kỳ đẹp nhất, thơ mộng nhất của đời học sinh vì khi bước chân vào đại học rồi thì bạn chỉ lo học làm sao cho ra trường sớm để đi làm việc cho rồi mà thôi chứ không có những phút giây mơ mộng nhiều như lúc còn học trung học.
Tôi đã bắt đầu làm thơ năm 16 tuổi lúc đang học Đệ Tam, dù không phải là học sinh ban C Văn Chương. Những buổi chiều tan học ở trường Gia Long, nhìn anh học sinh lửng thửng đi theo sau tà áo trắng của một nữ sinh dưới hàng cây cao xanh lá trên đưòng Phan Thanh Giản, tôi thấy cuộc đời thơ mộng chi lạ. Đêm về tôi làm thơ, bây giờ đọc lại, tôi thấy bài thơ dễ thương quá vì có một chút gì vụng dại, một chút gì e ấp chứ không vội vàng, cuồng bạo như tình yêu tuổi học trò ngày nay.
Rồi thời gian qua mau, qua mau. Đã hết rồi những “Ngày Xưa Hoàng Thị, anh theo Ngọ về” nữa. Bây giờ nếu những cặp tình nhân ngày xưa có lấy được nhau, chắc cũng đã con đàn cháu đống rồi và cũng đã thay đổi tính tình ít nhiều. Ông thì hay “cự nự”, bà thì hay “càm ràm” chứ không còn chìu chuộng, nhẹ nhàng như ngày xưa nữa.
Cũng có thể là một điều may mắn cho những cặp tình nhân không lấy được nhau vì họ vẫn còn giữ mãi được hình ảnh, kỷ niệm đẹp ngày xưa, chứ lấy nhau rồi thì cũng sẽ trở thành hai con khỉ già chí choé tối ngày giống như nhà văn nữ Nguyên Nhung đã diễn tả qua bài viết “Hai Con Khỉ Già” vui nhộn nhưng cũng thắm thía lắm đấy!
Xin mượn mẫu chuyện Thiền đưới đây làm kết luận cho bài tâm tình hôm nay , bạn hé.
HÃY ĐẶT CỐC NƯỚC XUỐNG
Một giáo sư bắt đầu giờ giảng của mình với một cốc nước. Ông giơ nó lên và hỏi các sinh viên, “Các bạn nghĩ cốc nước này nặng bao nhiêu?” ’50 gam!’…’100 gam!’… ‘125 gam!’…
Các sinh viên trả lời.“Tôi không thể biết chính xác nếu không cân.’
Giáo sư nói: ‘Nhưng câu hỏi của tôi là: Điều gì sẽ xảy ra khi tôi cứ giơ cái cốc thế này trong vài phút?’‘Chẳng có gì cả’ các sinh viên nói.
‘ Vậy điều gì xảy ra nếu tôi giơ trong một giờ?’ giáo sư hỏi.
‘Tay thầy sẽ bắt đầu đau ạ’, một sinh viên trả lời.
‘Đúng vậy, và nếu trong một ngày thì sao?’
‘Tay thầy có thể tê cứng, và thầy có thể bị đau cơ, tê liệt, chắc chắn phải đến bệnh viện,’ một sinh viên khác nói.
Và tất cả lớp cười ồ.
‘Rất tốt. Nhưng trong tất cả các trường hợp đó, cân nặng của cái cốc có thay đổi không?’, giáo sư lại hỏi.
‘Không ạ,’ các sinh viên trả lời.
“Vậy, cái gì khiến cho tay bị đau, cơ bị tê liệt? Và thay vì việc cứ cầm mãi, tôi nên làm gì?’
Các sinh viên lúng túng
Rồi một người trả lời, ‘Đặt cốc xuống!’
’Chính xác!’ giáo sư nói, ‘Các vấn đề trong cuộc sống cũng giống như thế này. Khi bạn giữ nó trong đầu vài phút thì không sao. Nghĩ nhiều hơn, chúng làm bạn đau. Và nếu cố giữ thêm nữa, chúng bắt đầu làm bạn tê liệt. Và bạn sẽ không thể làm gì được nữa.’
Nghĩ đến những vấn đề trong cuộc sống là điều quan trọng, nhưng điều quan trọng hơn là hãy nhớ ‘đặt chúng xuống’ vào cuối mỗi ngày khi bạn đi ngủ. Nhờ vậy, bạn tránh được stress để khởi đầu một ngày mới thật tỉnh táo, khoẻ mạnh. Và đó là thứ giúp bạn có thể giải quyết mọi vấn đề.
Các sinh viên trả lời.“Tôi không thể biết chính xác nếu không cân.’
Giáo sư nói: ‘Nhưng câu hỏi của tôi là: Điều gì sẽ xảy ra khi tôi cứ giơ cái cốc thế này trong vài phút?’‘Chẳng có gì cả’ các sinh viên nói.
‘ Vậy điều gì xảy ra nếu tôi giơ trong một giờ?’ giáo sư hỏi.
‘Tay thầy sẽ bắt đầu đau ạ’, một sinh viên trả lời.
‘Đúng vậy, và nếu trong một ngày thì sao?’
‘Tay thầy có thể tê cứng, và thầy có thể bị đau cơ, tê liệt, chắc chắn phải đến bệnh viện,’ một sinh viên khác nói.
Và tất cả lớp cười ồ.
‘Rất tốt. Nhưng trong tất cả các trường hợp đó, cân nặng của cái cốc có thay đổi không?’, giáo sư lại hỏi.
‘Không ạ,’ các sinh viên trả lời.
“Vậy, cái gì khiến cho tay bị đau, cơ bị tê liệt? Và thay vì việc cứ cầm mãi, tôi nên làm gì?’
Các sinh viên lúng túng
Rồi một người trả lời, ‘Đặt cốc xuống!’
’Chính xác!’ giáo sư nói, ‘Các vấn đề trong cuộc sống cũng giống như thế này. Khi bạn giữ nó trong đầu vài phút thì không sao. Nghĩ nhiều hơn, chúng làm bạn đau. Và nếu cố giữ thêm nữa, chúng bắt đầu làm bạn tê liệt. Và bạn sẽ không thể làm gì được nữa.’
Nghĩ đến những vấn đề trong cuộc sống là điều quan trọng, nhưng điều quan trọng hơn là hãy nhớ ‘đặt chúng xuống’ vào cuối mỗi ngày khi bạn đi ngủ. Nhờ vậy, bạn tránh được stress để khởi đầu một ngày mới thật tỉnh táo, khoẻ mạnh. Và đó là thứ giúp bạn có thể giải quyết mọi vấn đề.
(Nguồn: Trích trong Web Old Cottage)
Chúc các bạn một ngày vui, nhiều sức khoẻ và mọi sự an lành đến với các bạn.
Người giữ vườn Một Cõi Thiền Nhàn
Sương Lam
No comments:
Post a Comment